چای یک نوشیدنی حاوی کافئین می باشد که با خیساندن برگهای گیاه کاملیا سیننس در آب داغ تهیه می گردد. کشورهای عمده تولید کننده چای عبارتند از چین، هند، بنگلادش، پاکستان، ایران، کره، سریلانکا،تایوان، ژاپن، استرالیا، آرژانتین، کنیا، اندونزی و نپال. برگهای چای پس از چیدن مانند سیبی که در معرض هوا قرار میگیرد تغییر رنگ می دهد، خیلی سریع پژمرده شده و اکسیده می گردند.

علت آن تخمیر آنزیمی است که باعث تجزیه کلروفیل و آزاد شدن تانین برگهای چای می گردد. چای به ۴ گروه بر اساس درجه و مدت زمان اکسیداسیون برگ های چای تقسیم بندی می شود.

در واقع روند اکسیداسیون در هر گروه در مرحله خاصی با خارج ساختن آب برگها توسط حرارت دادن متوقف می گردد.

چای سیاه

روند تولید آن به این نحو می باشد که برگهای چای را پس از برداشت آن در دما و رطوبت کنترل شده رها می کنند تا اکسید گردد. اکسیداسیون در چای سبز قابل ملاحظه بوده و مدت آن ۲ هفته تا یک ماه بطول می انجامد. سپس برگهای چای خشک می گردند تا روند اکسیداسیون متوقف گردد. چای سیاه نسبت به انواع دیگر کافئین بیشتری دارد به همین خاطر طعم آن قویتر می باشد.اما بر خلاف چای سبز، چای سیاه طعم خودرا پس از گذشت سالها از تاریخ تولید حفظ می کند.این نوع چای متداولترین و پر مصرف ترین نوع چای در دنیا می باشد.

چای سبز

روند اکسیداسیون در این نوع چای پس از حداقل اکسید شدگی متوقف می گردد. پس از چیدن برگ های چای سریعا با بخار آب داغ آنزیم های اکسید کننده موجود در برگهای چای را از میان برده و سپس برگها را خشک می کنند.در واقع در چای سبز مرحله اکسیداسیون حذف می گردد. این نوع چای طعم ملایم و گیاه مانندی دارا بوده و بیشتر در چین و ژاپن مصرف می گردد.

چای اولانگ

اولانگ به معنی اژدهای سبز می باشد و مرحله اکسیداسیون آن ۲ تا ۳ روز بطول می انجامد. این چای نیز در چین و ژاپن مصرف می گردد.

چای سفید

در تهیه آن از برگ های تازه روئیده (جوانه ها) چای استفاده می گردد که اکیسد نیز نمی گردند.بیشترین اثر ضد سرطانی را این نوع چای به خود اختصاص داده است. این چای در چین مصرف می گردد

انواع دیگر چای بر حسب ترکیبات آن

چای یخ

معمولا به چای اندکی لیمو ترش و شیره ذرت اضافه شده، و درون فنجان حاوی یخ ریخته شده و سرو می گردد.

سبک انگلیسی

در این روش چای همراه با خامه و لیمو ترش سرو می گردد.

بوبا

این نوشیدنی تشکیل گردیده از چای یخ، شیر و گوی های صمغ مانندی که به مروارید موسوم بوده و از گیاه تاپوئیکا تهیه می گردد.

چای کیسه ای

در چای کیسه ای از خاک چای استفاده می گردد که از نظر دوستاران چای زیاد محبوب نمی باشد.در فرهنگهای مختلف چای را همراه با مواد گوناگونی مصرف می کنند مانند هل، شکر، عسل، لیمو ترش، شیر، مربای میوه ها و چاشنی های دیگر.

چگونه چای را دم کنیم

چگونگی دم کردن چای سیاه

آب را به درجه جوش رسانده ( ۱۰۰ درجه سانتی گراد) سپس روی چای میریزیم – زمان دم کشیدن نباید کمتر از ۳۰ ثانیه وطولانی تر از ۵ دقیقه گردد – زیرا پس ازآن تانین چای بتدریج آزاد شده و اثر محرک کافئین را خنثی و طعم چای را نیز تلخ می کند.

چگونگی دم کردن چای سبز

دمای آب باید در این حالت بین ۸۰ تا ۸۵ درجه سانتی گراد باشد.معمولا هر چه کیفیت چای سبز بالا تر باشد دمای آب نیز میبایست کمتر باشد. ترجیحا بهتر است قوری چای را پیش از دم کردن چای از قبل با قرار دادن درون یک کاسه حاوی آب داغ، گرم کنید.

چگونگی دم کردن چای اولانگ

همانند دم کردن چای سبز

اما دمای آب در این نوع باید بین ۹۰ تا ۱۰۰ درجه سانتی گراد باشد. برای جلوگیری از پخش شدن تفاله های چای درون قوری می توانید از وسیله ای بنام اینفیوزراستفاده کنید که یک کره تو خالی مشبک است و چای را هنگام دم کردن درون آن ریخته و سپس درون قوری می اندازیم.

ترکیبات تشکیل دهنده چای

کافئین

تیوفیلین

این ماده ساختاری همچون کافئین دارد که هم در چای سبز و هم سیاه موجود می باشد.اثرات آن در بدن عبارت است از شل کردن عضلات نایژه های ریه، افزایش جریان خون کلیه ها، افزایش انقباض پذیری وکارایی عضلات قلب، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون و اثرات ضد التهابی.

تانین

یک پلی فنول تلخ مزه می باشد.که اثر آن در بدن آرام بخشی سیستم عصبی مرکزی انسان می باشد.یک عیب تانن این است که از جذب مواد معدنی به ویژه آهن ممانعت می کند.

تیانین

در چای چندین آمینو اسید وجود دارد اما بیشترین میزان اسید آمینه چای را تیانین تشکیل می دهد. عمده طعم چای به خاطر وجود همین ماده است.

کاتچین

این ماده بسیار مفید بوده و برای سلامتی بسیار سودمند است. کاتچین در چای سبز و سیاه وجود داشته اما میزان آن در چای سبز بیشتر می باشد.اثرات آن در بدن عبارتند از ضد سرطان می باشد، کاهش دهنده کلسترول خون، یک آنتی بیوتیک و آنتی ویروس قوی،جلوگیری از افزایش یافتن فشار خون و جلوگیری از افزایش یافتن قند خون.

آنتی اکسیدان

ویتامین ای یک آنتی اکسیدان قوی می باشد که برای بدن بسیار مفید است. ویتامین سی کاهش دهنده استرس بوده و علایم سرماخوردگی را نیز تقلیل می دهد. ویتامین ب کمپلکس به متابولیسم کربوهیدرات ها کمک می کند.

چای یک محرک است و یا یک آرام بخش؟

هر دو. چای تا پیش از ۲ دقیقه از دم کشیدن اثر محرک دارد اما پس از این مدت بتدریج از خاصیت محرک بودن آن کاسته شده و به خاصیت آرام بخشی آن افزوده می گردد. پس از گذشت ۵ دقیقه از دم کشیدن چای کاملا به یک آرام بخش مبدل می گردد. هر دو نوع چای سیاه و سبز برای سلامتی انسان مفید می باشند اما چای سبز به سبب آنکه عمل اکسیداسیون روی برگ های آن صورت نگرفته خاصیتش از چای سیاه بیشتر است.

فواید چای برای سلامتی بدن:

• پیشگیری، تسکین علایم و تسریع بهبودی سرماخوردگی و آنفولانزا.
• پیشگیری از بوی بد دهان.
• پیشگیری و کاهش اثرات دیابت نوع دوم.
• کاهش علایم مواد حساسیت زا.
• کاهش علایم عارضه پارکینسون.
• گسترش عفونت ویروس HIV را در بدن کاهش می دهد.
• حفظ کننده تعادل مایعات بدن می باشد.
• رفع خستگی و استرس.
• پیشگیری و التیام درد بیماری آرتروز.
• پیشگیری از عارضه پوکی استخوان.
• کند کننده روند پیری.
• جلوگیری از لخته شدن خون.
• یک ضد ویروس و ضد باکتری.
• افزایش متابولیسم و کمک به کاهش وزن.
• افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن.
• اثرات ضد التهابی دارد.
• تصفیه خون و کنترل فشار خون و کلسترول.
• پیشگیری از اختلالات پوستی.